Sống khỏe cùng BVXA – Kỳ 25: Tiêu chảy ở trẻ em – bệnh thường gặp vào mùa hè
Tiêu chảy thường gặp vào mùa hè và đây là nguyên nhân thứ 2 gây tử vong cho trẻ em. 80% ca tử vong do tiêu chảy xảy ra ở trẻ sơ sinh dưới 2 tuổi. Do đó, trang bị những kiến thức nhất định về bệnh tiêu chảy là điều cần thiết để cha mẹ có cách bảo vệ và xử lý kịp thời khi phát hiện con mình nhiễm bệnh. Đồng thời, tránh khỏi những sai lầm khi điều trị và chăm sóc có thế khiến tình trạng bệnh của bé nghiêm trọng hơn.
Trong chuyên mục tuần này, bác sĩ chuyên khoa I – Nguyễn Hữu Đông – trưởng khoa Nhi Bệnh viện đa khoa Xuyên Á sẽ tư vấn cho chúng ta hiểu rõ hơn về bệnh tiêu chảy
1. Thưa bác sĩ, thời gian gần đây số lượng trẻ mắc bệnh tiêu chảy có chiều hướng gia tăng, bác sĩ có thể nói về tình trạng các trẻ nhập viện do tiêu chảy ở Bệnh viện Xuyên Á được không ạ?
Tập thể khoa Nhi xin gởi lời chào đến quý bà con. Kính thưa quý bà con, chúng ta đang trải qua các ngày nóng bức xen kẽ mưa, và đây cũng chính là yếu tố dẫn đến tỷ lệ các bé đến khám và nhập viện vì bệnh tiêu chảy ở Bệnh viện Xuyên Á tăng vọt.
Chúng ta biết rằng tiêu chảy là bệnh rất quen thuộc và phổ biến ở trẻ em. Hằng năm, có rất nhiều trẻ em nhập viện vì bệnh tiêu chảy. Và nếu chúng ta không điều trị kịp thời, có thể dẫn đến tử vong hoặc ảnh hưởng đến phát triển của trẻ em sau này. Vì thế, hôm nay, chúng tôi xin trao đổi với các bạn nghe đài về bệnh tiêu chảy, nhằm trang bị thêm cho quý bạn nghe đài kinh nghiệm chăm sóc bé bị tiêu chảy, như phát hiện bé bị tiêu chảy nặng để đưa bé đến bệnh viện kịp thời.
2. Bác sĩ có thể cho biết tình trạng thế nào thì được gọi là tiêu chảy không? Và bệnh tiêu chảy thường có những loại nào?
Tiêu chảy là chỉ số lần đi tiêu tăng trên 3 lần 1 ngày, phân loãng, có khi có lẫn thức ăn chưa tiêu hóa, có dịch nhầy và có thể có máu. Có 3 loại tiêu chảy thường gặp:
- Thứ nhất là tiêu chảy cấp: là đợt tiêu chảy kéo dài không quá 14 ngày, trung bình là 5-7 ngày, tiêu chảy cấp chiếm tỷ lệ 70-80% trong bệnh tiêu chảy. Trong tiêu chảy cấp thì lượng phân có nhiều nước, ít cái, không có đàm máu.
- Thứ hai là hội chứng lỵ: hội chứng lỵ là tiêu chảy lắc nhắc, nhiều lần, số lượng ít, phân có đàm máu, xác xuất hội chứng lỵ gặp khoảng 10-20% trong bệnh tiêu chảy.
- Còn một loại tiêu chảy nữa là tiêu chảy kéo dài: các bé bị tiêu chảy kéo dài hơn 14 ngày liên tục, phân sệt và không có nhiều nước, nên trong trường hợp này các bé ít có nguy cơ mất nước hơn.
Triệu chứng bệnh ban đầu thường là trẻ chán ăn, đầy bụng, đau bụng, quấy khóc, kèm theo ói mửa, tiêu chảy nhiều lần trong ngày.
3. Thưa bác sĩ, nguyên nhân của bệnh tiêu chảy này là gì ạ?
Xin thưa đến quý bà con, các bé bị tiêu chảy là do nhiễm trùng đường ruột, do vi khuẩn, vi rút và ký sinh trùng.
Một trong những cầu nối quan trọng làm trẻ bị nhiễm trùng đường ruột là vì trẻ ăn uống không đảm bảo vệ sinh: ăn đồ ôi thiu, không rửa tay trước và sau khi ăn, không rửa tay sau khi đi vệ sinh và trẻ uống sữa mà bình sữa không được vệ sinh kỹ lưỡng.
4. Bác sĩ có thể cho biết bệnh tiêu chảy có những triệu chứng nhận biết như thế nào ạ?
Về triệu chứng của bệnh tiêu chảy:
Nhìn chung, các bé mắc căn bệnh tiêu chảy thường có triệu chứng ban đầu là trẻ chán ăn, đầy bụng, đau bụng, quấy khóc, kèm theo ói mửa, tiêu chảy nhiều lần trong ngày, trong phân có nước nhiều, đôi khi có kèm theo đàm nhầy, có máu ở trong phân.
Trẻ có thể bị sốt do nhiễm khuẩn đường ruột, có dấu hiệu khát nước, trẻ có thể bị co giật do mất nước và mất các chất điện giải, do bé bị tiêu chảy nhiều nên có thể bị li bì – tay chân lạnh. Một khi trẻ đã li bì – tay chân lạnh thì rất có thể trẻ đã rơi vào tình trạng sốc do mất nước và sốc do nhiễm trùng, cần khẩn cấp đưa ngay đến trung tâm y tế.
Khi trẻ bị tiêu chảy có các dấu hiệu mất nước hoặc nhiễm trùng tiêu hóa cần đưa đến bệnh viện để được bác sĩ khám và điểu trị.
5. Thưa bác sĩ, khi trẻ bị tiêu chảy thì các bậc phụ huynh luôn băn khoăn rằng không biết làm thế nào để phát hiện trẻ bị tiêu chảy nặng, khi nào thì cần phải đưa trẻ đến bệnh viện để bác sĩ điều trị?
Vâng, xin thưa với quý bà con, đây là một câu hỏi hay mà bậc phụ huynh nào cũng thường băn khoăn.
Trước tiên, để đánh giá tình trạng bệnh tiêu chảy của bé là nặng thì chúng ta phải đánh giá mức độ mất nước của bé và các triệu chứng đi kèm khác. Chúng ta để ý, nếu bé có 2 trong các dấu hiệu sau đây thì được đánh giá là mất nước nặng: Có ngủ li bì khó đánh thức không. Mắt có trũng không. Không thể uống nước hoặc là uống nước kém. Dấu véo da mất rất chậm. Chỉ cần có 2 trong 4 tiêu chuẩn trên thì bé rơi vào tình trạng mất nước nặng.
Ở đây có nói đến bị pháp véo da, chúng tôi xin nói sơ qua cho quý phụ huynh rõ: ta để 2 ngón tay ở phía bên bụng hông của bé, trên da bụng, ta kéo da lên và ta thả ra, mà thấy dấu véo mất rất chậm, trên 2 giây mà da không trở về vị trí bình thường ban đầu, thì đó là dấu véo da mất rất chậm. Trong trường hợp này là trẻ mất nước nặng, phải đưa trẻ đến bệnh viện để cho các bác sĩ và điều dưỡng chăm sóc bé tốt hơn.
Còn nếu như trẻ có các triệu chứng như là vật vã kích thích, mắt trũng, uống nước háo hức, nếp véo da mất rất chậm. Cũng có 2 trong 4 yếu tố trên là trẻ đã có mất nước. Trường hợp này, cũng vẫn cho trẻ đến bệnh viện để các bác sĩ thăm khám và bù nước cho trẻ kịp thời. Trẻ không có các triệu chứng trên là trẻ không có mất nước.
Và một điều đặc biệt nữa là các trẻ khi tiêu chảy mà ta thấy trong phân có đàm nhầy, dịch hồng, thì chúng ta phải đưa trẻ đến bệnh viện để các bác sĩ khám và điều trị kịp thời, vì lúc đó trẻ đã bị nhiễm trùng đường ruột rồi.
Các bậc phụ huynh cần cho trẻ uống nước để phòng mất nước khi trẻ bị tiêu chảy
6. Thưa bác sĩ, được biết khi trẻ bị tiêu chảy thì dễ bị mất nước và suy dinh dưỡng, vậy thì chúng ta phải chăm sóc cho trẻ bị tiêu chảy như thế nào?
Đây là một câu hỏi rất cần thiết mà tôi nghĩ rằng các bậc cha mẹ nên nắm rõ để chăm sóc con em của mình khi bị tiêu chảy.
Đầu tiên, cần nhấn mạnh rằng: khi trẻ mới bị tiêu chảy mà không có dấu hiệu mất nước, không có khát nước, không có li bì, không có sốt và trong phân không có nhầy, đàm và không có máu thì chúng ta mới điều trị trẻ bị mất nước tại nhà được. Còn nếu có một trong các dấu hiệu kể trên thì các trẻ cần được đến bệnh viện để được thăm khám kỹ lưỡng hơn.
Vậy khi trẻ bị tiêu chảy mà không có các dấu hiệu nguy hiểm thì các bà mẹ có thể chăm sóc trẻ bằng các bước sau đây:
Các bậc phụ huynh cần cho trẻ uống nước để phòng vấn đề mất nước, các nước trẻ có thể uống được là: Thứ nhất là gói oresol, Thứ hai là uống nước mặn ngọt: pha 3g muối, 18g đường vào 1 lít nước và nấu sôi và để nguội cho trẻ uống. Hoặc là uống nước cháo muối: 3g muối, 80 bột hoặc là gạo, 1.2 lít nước, chúng ta cũng đun sôi và để nguội cho trẻ uống. Và một loại nước nữa là nước dừa muối: lấy 1 lít nước dừa và 3g muối, pha lại và cho trẻ uống. Cũng cần lưu ý thêm là gói oresol thì rất là tiện trong vấn đề cho trẻ uống, vì trong đó đã được pha chế rất là kỹ lưỡng và bài bản, đã được tính toán rất kỹ lưỡng, có lượng dịch và điện giải để bồi hoàn đầy đủ cho bé trong quá trình tiêu chảy.
Còn cho trẻ uống như thế nào? Trong trường hợp này ta nên tính theo kilogam theo cân nặng. Trẻ uống 10ml nước đã được pha chế sẵn hoặc là nước oresol trên 1 kg cân nặng. Ví dụ như trẻ 10kg thì trẻ được uống là 10×10=100ml. 100ml đó trẻ được uống sau mỗi lần đi tiêu chảy, trong trường hợp này thì khi trẻ còn bú mẹ thì vẫn tiếp tục cho trẻ bú mẹ bình thường, vẫn cho trẻ ăn những thức ăn nấu kỹ, nhuyễn và dễ tiêu, chia thành nhiều bữa ở trong ngày và ít nhất là 6 bữa trong ngày.
Sau khi trẻ hết tiêu chảy thì có thể cho trẻ ăn thêm một bữa trên một ngày và ít nhất là trong 2 tuần để khắc phục tình trạng suy dinh dưỡng sau tiêu chảy.
Và sau một hai ngày nếu trẻ có trong sáu các triệu chứng sau đây thì phải đem trẻ đi khám ngay: sốt cao, có dấu hiệu khát nước nhiều, ăn bú kém, trong phân có máu, ói nhiều lần và đi tiêu chảy nhiều lần, phân có nhiều nước. Đó là những dấu hiệu mà nếu trẻ có thì cần cho trẻ đến khám ngay.
Còn trường hợp bé có dấu hiệu mất nước, thì lúc này các bé đã được đưa đến bệnh viện để mà nhập viện, tại đây, các bác sĩ sẽ hướng dẫn cho các bà mẹ cho các bé uống nước oresol. Nếu các trẻ không uống được nữa thì lúc này chúng ta phải bù dịch cho bé bằng cách là truyền nước cho bé. Sau đó, các bác sĩ sẽ thăm khám và làm các xét nghiệm để tìm ra được căn nguyên của căn bệnh gây ra bệnh tiêu chảy để điều trị cho các bé. Ví dụ như tiêu chảy do nhiễm trùng thì các bác sĩ sẽ cho bé được uống thuốc, hoặc truyền thuốc; hoặc rối loạn điện giải, tức là trong quá trình đi tiêu chảy bé mất các chất điện giải gây ra ói nhiều, không ăn uống gì được hết, thì các bác sĩ sẽ bù điện giải lại cho bé; hoặc là các bé rơi và sốc do mất nước hoặc sốc do nhiễm trùng thì ở đây các bác sĩ sẽ có phương pháp điều trị để bé ra khỏi tình trạng sốc và điều trị cho bé khỏe mạnh.
Giáo dục trẻ thường xuyên rửa tay sạch là một trong các biện pháp phòng ngừa bệnh tiêu chảy.
7. Thưa bác sĩ, chúng ta có thể phòng ngừa bệnh tiêu chảy cho trẻ như thế nào ạ?
Vâng, xin thưa quý bà con, chúng ta biết rằng bệnh tiêu chảy lây qua đường miệng. Tất cả các tác nhân gây ra tiêu chảy, vào được hệ tiêu hóa của bé đa phần là do tay của bé dơ bẩn, dây vào miệng rồi các vi khuẩn, vi rút và các loại ký sinh từ đó đi vào hệ tiêu hóa, và gây ra bệnh tiêu chảy cho trẻ.
Vì thế, để ngăn ngừa bệnh tiêu chảy thì chúng ta nên tuân thủ các bước sau:
- Thứ nhất: sử dụng nguồn nước sạch cho vệ sinh ăn uống.
- Thứ hai là rửa tay trước khi chế biến thức ăn. Rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.
- Thứ ba là sử dụng nhà vệ sinh và xử lý phân trẻ một cách an toàn.
- Thứ tư là nuôi trẻ bằng sữa mẹ từ 18-24 tháng.
- Thứ năm là trẻ được ăn dặm từ tháng thứ tư trở đi, với đầy đủ các chất theo hướng dẫn của nhân viên y tế.
- Đặc biệt là tiêm ngừa cho trẻ đúng lịch, và nhất là sởi.
8. Bác sĩ có thể tóm tắt lại các vấn đề quan trọng, để các phụ huynh dễ dàng nhớ và lưu ý khi trẻ bị tiêu chảy được không ạ?
Và sau cùng, chúng tôi cũng xin đúc kết lại vấn đề then chốt để nhằm cô đọng lại kiến thức để cho quý phụ huynh dễ nắm bắt được để mà chăm sóc và theo dõi bé bị tiêu chảy: Khi bé bị tiêu chảy thì chúng ta tiếp tục cho trẻ ăn, và uống dung dịch oresol.
Phát hiện sớm các dấu hiệu mất nước để mà đưa trẻ đến bệnh viện kịp thời. Phát hiện được các dấu hiệu kèm theo như là sốt cao, ói nhiều, tiêu nhầy, trong phân có nhầy có máu, nếu có một trong các triệu chứng trên thì quý phụ huynh nên đưa bé đến khám bệnh tại bệnh viện vì có khả năng bé đã bị nhiễm trùng tiêu hóa.
Sau khi bé hết bị tiêu chảy thì chúng ta nên cho bé ăn thêm một bữa trong 2 tuần để phục hồi nhanh chóng tình trạng suy dinh dưỡng sau tiêu chảy. Rồi theo dõi cân nặng theo biểu đồ cân nặng.
Xin thân ái chào quý bà con và các bạn nghe đài. Chúc quý bà con một sức khỏe dồi dào và hạnh phúc. Chúc các cháu bé ăn khỏe chóng lớn và học giỏi.
| Chia sẻ: |  |
 |
 |
Tin tức khác
-
BVXA – NGƯỜI LỚN TUỔI CŨNG BỊ HÓC DỊ VẬT NGUY HIỂM
BVXA – NGƯỜI LỚN TUỔI CŨNG BỊ HÓC DỊ VẬT NGUY HIỂM Trong thời gian qua, Trung tâm Nội soi Bệnh viện Đa khoa Xuyên Á […]
-
BVXA-VL: HO KÉO DÀI SUỐT HƠN 2 NĂM ĐIỀU TRỊ KHÔNG HẾT, HÓA RA DO MẢNH XƯƠNG BỊ MẮC KẸT TRONG PHỔI
Thời gian gần đây Bệnh viện Xuyên Á Vĩnh Long đã liên tục tiếp nhận điều trị cho rất nhiều ca hóc dị vật. Những tưởng, […]
-
BỆNH TAY CHÂN MIỆNG VÀ NHỮNG ĐIỀU BA MẸ CẦN LƯU Ý
BỆNH TAY CHÂN MIỆNG VÀ NHỮNG ĐIỀU BA MẸ CẦN LƯU Ý Những ngày gần đây, số lượng trẻ đến khám và nhập viện do bệnh […]
-
10 ĐIỀU CẦN LƯU Ý KHI ĂN UỐNG TRONG NGÀY TẾT
10 ĐIỀU CẦN LƯU Ý KHI ĂN UỐNG TRONG NGÀY TẾT Những ngày Tết đang cận kề, ai ai trong chúng ta cũng mong muốn mình […]