Kỳ 16: Tiêm ngừa vắc-xin an toàn

Việc tiêm ngừa cho trẻ có ý nghĩa quan trọng đến sức khỏe của bé không chỉ những năm đầu đời mà còn rất nhiều năm sau này. Tiêm ngừa sẽ giúp trẻ miễn dịch trước nhiều loại bệnh nguy hiểm, giúp trẻ phát triển tốt về thể chất và tinh thần đồng thời giúp bảo vệ sức khỏe cho cộng đồng.

Trong chuyên mục hôm nay, BS. Nguyễn Thị Thu Hồng – Trưởng khoa Khám bệnh Bệnh viện Đa Khoa Xuyên Á sẽ tư vấn cho chúng ta các vấn đề xoay quanh việc tiêm ngừa cho trẻ.

1.Thưa Bác sĩ, vì sao chúng ta phải tiêm ngừa cho trẻ?

Thực tế cho thấy, trước khi loài người phát minh ra vắc xin tiêm chủng, đã có rất nhiều trẻ em bị chết, tàn tật vì những căn bệnh truyền nhiễm như: Lao, Bạch hầu, Ho gà, Uốn ván, Bại liệt, viêm não Nhật Bản…Nhờ sự tiến bộ không ngừng của khoa học và sự ra đời của vắc xin đã góp phần khống chế, thanh toán hoàn toàn một số bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.

Hiện nay đã có trên 20 loại bệnh nhiễm trùng có thể dự phòng được bằng vắc xin. Vắc xin là biện pháp phòng bệnh hiệu quả nhất để bảo vệ cho mọi người. Đặc biệt là trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, nếu không được tiêm chủng và bị phơi nhiễm với tác nhân gây bệnh, cơ thể các trẻ sẽ không đủ sức để chống lại bệnh tật và sẽ mắc bệnh.

Tiêm ngừa sẽ giúp trẻ miễn dịch trước nhiều loại bệnh nguy hiểm.

2. Vậy chúng ta nên cho trẻ tiêm ngừa những loại vắc-xin nào và tiêm vào thời điểm nào thưa Bác sĩ?

Tùy theo yêu cầu chuyên môn và tùy theo loại bệnh mà có thời gian tiêm ngừa khác nhau. Các bậc cha mẹ nên đến cơ sở y tế để được Bác sĩ tư vấn tiêm ngừa các loại vắc-xin cần thiết và phù hợp với từng lứa tuổi của các trẻ.

Chương trình tiêm chủng quốc gia đã tiêm ngừa miễn phí phòng các bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt, viêm màng não do vi khuẩn Hib, sởi, lao, viêm gan siêu vi B cho tất cả trẻ em dưới 1 tuổi.

Ngoài ra, còn có những vắc xin ngừa các bệnh khác rất cần thiết đối với trẻ em như vắc xin ngừa bệnh tiêu chảy do Rotavirus, viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết, viêm phổi và viêm tai giữa do phế cầu, Viêm não Nhật Bản B,  Viêm màng não do não mô cầu type A+C, Viêm gan siêu vi A , B, Thủy đậu, Cúm , Vắc xin ngừa Sởi-Quai bị- Rubella…

3. Thưa bác sĩ, nếu lỡ trễ ngày tiêm thì phòng được bệnh cho bé hay không?

Đối với những vắc-xin đa liều tiêm thì nên cho bé tiêm đầy đủ, đúng liều theo lịch tiêm vắc-xin. Nếu lỡ trễ ngày tiêm cũng phải tiêm đủ liều để phòng bệnh cho trẻ,  các bậc cha mẹ nên đến cơ sở y tế để được nhân viên y tế tư vấn cụ thể tùy theo từng loại vắc xin.

4. Thưa bác sĩ, vì sao có trẻ tiêm ngừa rồi nhưng vẫn còn mắc bệnh?

Hiệu quả phòng bệnh của Vắc xin tùy thuộc các yếu tố:

+ Hiệu lực của vắc-xin (thông thường đạt 80-95%).

+ Vấn đề phân phối, bảo quản, sử dụng vắc xin đúng theo quy định.

+ Công tác khám sàng lọc trước tiêm chủng:  Trẻ trong giai đoạn dùng thuốc ức chế miễn dịch để điều trị các bệnh như: Hen suyễn, hội chứng thận hư…làm cho việc tiêm vắc xin tạo miễn dịch không hiệu quả…

+ Kỹ thuật tiêm Vắc xin.

+ Tuân thủ lịch tiêm chủng của từng loại vắc xin.

+ Cơ địa của trẻ đáp ứng với vắc-xin…

Tại Bệnh viện Đa Khoa Xuyên Á ,  công tác tiêm ngừa được thực hiện theo đúng quy trình an toàn tiêm chủng: Các loại vắc xin được kiểm tra thường xuyên, tuân thủ nghiêm ngặt các quy trình bảo quản và sử dụng vắc xin, Bác sĩ khám sàng lọc cẩn thận và tư vấn trước tiêm chủng, kỹ thuật tiêm đúng quy định… để đảm bảo việc tiêm ngừa an toàn và đạt hiệu quả cao nhất.

Bé được thăm khám trước khi tiêm ngừa.

5. Thưa bác sĩ, có nhiều bậc cha mẹ lo lắng về các biến chứng có thể xảy ra sau khi tiêm ngừa cho bé, Bác sĩ có thể nói rõ hơn về điều này được không ạ? Tại BVXA việc tiêm chủng được thực hiện an toàn thế nào?

Sau khi tiêm ngừa một số trẻ có thể gặp phản ứng, biểu hiện qua những triệu chứng nhẹ như sưng, đỏ, nóng, đau tại nơi tiêm; sau tiêm có thể sốt nhẹ (< 38 độ C)… Trường hợp nặng thì sốc phản vệ (rất hiếm gặp tỷ lệ 1/1.000.000), có nhiều mức độ và có thể tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.

Vì vậy,  việc tổ chức tiêm chủng phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về an toàn tiêm chủng.

*  Quy trình an toàn tiêm chủng được thực hiện tại Bệnh viện Đa Khoa Xuyên Á  như  sau:

1-  Các bậc cha mẹ, người thân của người tiêm chủng điền đầy đủ thông tin vào bảng kiểm trước tiêm chủng theo mẫu quy định : Có 3 loại bảng kiểm: Bảng kiểm dành cho trẻ sơ sinh, trẻ em và người lớn.

2- Tại phòng khám: Bác sĩ chuyên khoa sẽ thực hiện khám sàng lọc, tư vấn cho các bậc cha mẹ , người đi tiêm chủng ( nếu người lớn) và chỉ định tiêm chủng.

–  Mục đích của khám sàng lọc nhằm phát hiện để phát hiện các trường hợp cần lưu ý ( Chống chỉ định tiêm ngừa, tạm hoãn tiêm ) để quyết định cho trẻ tiêm hoặc không tiêm ngừa.

–  Tư vấn tiêm chủng: Tư vấn cho các bậc cha mẹ về loại vắc xin được tiêm, số liều, tác dụng, giải thích những phản ứng có thể xảy ra sau tiêm chủng, hướng dẫn cách theo dõi và chăm sóc sau tiêm chủng.

– Bác sĩ chỉ định loại vắc xin cần tiêm vào sổ tiêm ngừa hoặc phiếu tiêm ngừa.

3- Tại phòng tiêm ngừa: Nhân viên tiêm ngừa thực hiện việc kiểm tra đối chiếu thông tin người được tiêm chủng,  thông báo cho các bậc phụ huynh loại vắc xin cần tiêm, tên, tác dụng, xuất xứ, hạn dùng… và thực hiện tiêm ngừa đúng quy định, đúng kỹ thuật.

4-  Sau khi tiêm, bé được lưu lại tại bệnh viện từ 30-45’ để theo dõi sức khỏe và các phản ứng sau tiêm ( nếu có).

5- Trẻ được Bác sĩ khám lại sau 3o phút và được hướng dẫn theo dõi tại nhà ít nhất 24 giờ sau tiêm chủng .

Người lớn cũng cần tiêm ngừa

6. Ngoài trẻ em ra, thì người lớn có cần tiêm chủng không thưa bác sĩ?

Ngoài việc làm giảm tỷ lệ mắc bệnh và tử vong, làm cho trẻ em khỏe mạnh, phát triển thể chất và trí não bình thường,  tiêm chủng còn giúp bảo vệ sức khỏe cho cả người lớn, góp phần nâng cao chất lượng sống cho mọi người.   Do đó,  nếu chưa được tiêm ngừa thì người lớn cũng nên thu xếp thời gian đến phòng tiêm ngừa để được Bác sĩ tư vấn tiêm ngừa một số bệnh cần thiết như : Cúm, viêm phổi,  thủy đậu, Sởi -Quai bị- Rubella, viêm gan siêu vi A, viêm gan siêu vi B, ngừa ung thư cổ tử cung  cho nữ từ 9 – 26 tuổi…

7. Trong thời gian vừa qua, dư luận khá xôn xao về việc tiêm ngừa vắc-xin dịch vụ 5 trong 1. Tại BVXA, việc tiêm chủng 5 trong 1 được thực hiện như thế nào thưa Bác sĩ.

Thời gian vừa qua, trong bối cảnh lượng vắc-xin dịch vụ Pentaxim (5 trong 1) được nhập về với số lượng có hạn vì nhiều lý do khách quan khác nhau, các bậc phụ huynh đã từng phải chen chúc và đứng suốt đêm chờ đợi mong được đăng ký tiêm chủng. Điều này đã tạo nên những luồng dư luận không tốt và lòng tin của người dân bị ảnh hưởng. Điều đặc biệt phải đề cập đến là một số đối tượng xấu đã thừa cơ hội để tổ chức đầu cơ, nâng giá. Thậm chí, một số đối tượng còn tổ chức lừa đảo các ông cha, bà mẹ trong lúc họ đang đau đầu săn lùng vắc xin cho đứa con nhỏ yêu dấu của mình.

Nhận thấy được tình hình này, Sở Y Tế Thành Phố Hồ Chí Minh đã nhanh chóng triển khai đăng ký tiêm ngừa qua tổng đài 1080 từ ngày 29/12/2015. Phương án này được đặt ra để tạo nên sự công bằng trong việc phân phối vắc xin đến tay người tiêu dùng. Đây là một giải pháp tích cực và đồng bộ, đảm bảo việc tiêm chủng được giải quyết thuận tiện và  an toàn nhất ngay trong đợt cao điểm này. Các phụ huynh đã không phải tốn công sức, thời gian chờ đợi lấy số, đến lượt tiêm vắc xin. Quan trọng nhất, phương án này đã ngăn chặn triệt để hiện tượng đầu cơ, nâng giá và lừa đảo mà một số đối tượng xấu đang lợi dụng.

Bệnh viện Đa Khoa Xuyên Á hân hạnh được Sở Y Tế chọn làm điểm tiêm vắc-xin dịch vụ Pentaxim trong đợt này. Thực thi rất tốt sự chỉ đạo của Sở Y Tế, việc tiêm chủng tại Bệnh viện Đa Khoa Xuyên Á được thực hiện  đúng quy trình, an toàn và văn minh. Các bậc phụ huynh được hẹn qua tổng đài 1080 đến Bệnh viện và Bệnh viện tổ chức sẵn sàng tiếp đón ngay, sắp xếp để  các trẻ nhanh chóng được tiêm ngừa theo đúng giờ hẹn, lịch hẹn. Đồng thời ,  Bệnh viện Đa Khoa Xuyên Á vẫn giữ vững giá vắc xin Pentaxim 720.000 đồng/liều đúng theo quy định.

Sắp tới,  Bệnh viện Đa Khoa Xuyên Á sẽ tiếp tục phối hợp, thực hiện chỉ đạo của Sở Y Tế trong việc tiêm ngừa vắc-xin dịch vụ Pentaxim để  đáp ứng nhu cầu tiêm chủng của nhiều người dân.