Sống khỏe cùng BVXA – Kỳ 22: Suy tim – nguyên nhân hàng đầu khiến người cao tuổi nhập viện

Khoa: Sống khỏe cùng BVXA
Tác giả:

Theo WHO, bệnh tim mạch đang là nguyên nhân tử vong hàng đầu ở người trên toàn thế giới và chiếm nhiều nhất ở các nước đang phát triển. Trong đó, suy tim là lý do thông thường nhất mà khiến cho những người có độ tuổi 65 trở lên phải vào bệnh viện.

Suy tim hiện nay đã trở thành một vấn đề rất cần được sự quan tâm của toàn xã hội. Việc phát hiện sớm để có hướng phòng ngừa và điều trị bệnh kịp thời là rất cần thiết để làm chậm lại tiến trình suy tim, nâng cao chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân suy tim, đồng thời cũng làm giảm gánh nặng về kinh tế cho gia đình và cho toàn xã hội. Trong chuyên mục tuần này, ThS. BS. Trần Tấn Việt – Khoa Nội Tim Mạch BVĐK Xuyên Á sẽ tư vấn cho chúng ta các kiến thức cần thiết về bệnh suy tim.

1. Thưa bác sĩ, được biết căn bệnh suy tim là một căn bệnh nhiều người mắc phải hiện nay, Bác sĩ có thể cho biết tình hình bệnh suy tim trên thế giới cũng như ở Việt Nam hiện tại ạ?

Về tình hình dịch tể bệnh suy tim hiện nay thì trên thế giới, ở nước Mỹ mỗi năm có khoảng 5,7 triệu người đang sống chung với suy tim. Ở tại Châu Âu có khoảng 15 triệu người mắc suy tim mới mỗi năm, chiếm 2-3% dân số. Trong khi đó ở Việt Nam thì chưa có số liệu thống kê tỷ lệ suy tim trong dân số là bao nhiêu.

Suy tim là một lý do thông thường nhất mà khiến cho những người có độ tuổi 65 trở lên phải vào bệnh viện.

2. Vậy bác sĩ có thể nói rõ hơn căn bệnh suy tim là căn bệnh như thế nào ạ?

Khi chúng ta bị suy tim thì điều đó không có nghĩa là tim chúng ta bị ngừng đập, nó có nghĩa là tim chúng ta không bơm máu đủ nhu cầu oxy và dinh dưỡng cho cơ thể. Suy tim có thể xấu đi nếu chúng ta không điều trị nó.

Khi suy tim thì tim của chúng ta không bơm đủ máu, máu sẽ bị ứ trong các tĩnh mạch, các chất dịch sẽ tích tụ ở các bàn chân, mắc cá và cẳng chân bị sưng lên. Trong dân gian người ta gọi đơn giản đó là “phù”. Cơ thể có chứa quá nhiều dịch, dịch tích tụ trong phổi gọi là xung huyết phổi. Cơ thể chúng ta không nhận đủ máu, năng lượng và cả oxy cho các tế bào.

3. Thưa bác sĩ, với những người bị mắc bệnh suy tim thì có những dấu hiệu biểu hiện thế nào để chúng ta nhận biết ạ?

Trên thực tế, các triệu chứng của suy tim thường biểu hiện trong nhiều tuần, nhiều tháng hoặc qua nhiều năm mới biểu hiện. Khi tim chúng ta trở nên yếu hơn và ít có khả năng trong việc bơm máu để phục vụ các nhu cầu oxy và dinh dưỡng cho cơ thể. Suy tim thường làm cho tim to ra và là cho tâm thất trái lớn lên, lúc này triệu chứng lâm sàng của suy tim mới biểu hiện ra:

Bệnh nhân có thể thở gấp, đặc biệt là khi nằm. Khi nằm thì máu đẩy về trong tim sẽ bị hạn chế làm ứ tại phổi, do đó triệu chứng càng rõ hơn.
Cảm giác mệt mỏi và kiệt sức là do nhu cầu oxy và nhu cầu năng lượng của tế bào thiếu đi.
Bệnh nhân có thể cảm giác là hay khó thở, khò khè đặc biệt là khi chúng ta nằm.
Sưng bàn chân, mắc cá chân, cẳng chân.
Việc tăng cân do tích tụ dịch.
Nhầm lẫn hay không thể suy nghĩ sáng suốt.

4. Nguyên nhân của suy tim là gì thưa bác sĩ?

Nguyên nhân thường gặp nhất của suy tim đó là động mạch vành, tăng huyết áp:

Về động mạch vành thì xảy ra khi các động mạch không cấp máu cho cơ tim bị hẹp, do sự tích tụ các chất béo, còn gọi là mảng bám, trong y khoa người ta gọi là mảng xơ vữa. Nó làm hẹp lòng mạch, lâu ngày dẫn đến suy tim.
Tăng huyết áp là một nguyên nhân hàng đầu. Hiện nay trên thế giới tỷ lệ tăng huyết áp rất cao, nó gọi là đại dịch và nguyên nhân này cũng là nguyên nhân gây suy tim rất quan trọng.

5. Thưa bác sĩ, ngoài nguyên nhân là cao huyết áp, bệnh động mạch vành, thì có những yếu tố nguy cơ nào thường đi kèm với suy tim?

Ngoài việc huyết áp cao, bệnh động mạch vành, thì bệnh lý van tim vẫn là một trong những nguyên nhân gây suy tim thường gặp nhất. Đó là tình trạng hở van động mạch chủ, hẹp van động mạch chủ, hở van 2 lá hay là hẹp van 2 lá. Các bất thường tim, bệnh về cơ tim: ví dụ như bệnh cơ tim giãn, bệnh cơ tim phì đại…thì trước sau lâu ngày cũng dẫn đến tình trạng suy tim.

Các trường hợp khiếm khuyết tim bẩm sinh. Hiện tại tỷ lệ tim bẩm sinh đã giảm không còn cao nữa, do đó tỷ lệ gây ảnh hưởng đến suy tim cũng thấp xuống.

Tình trạng thừa cân, các bệnh lý tiểu đường, các vấn đề của tuyến thượng thận thì lâu ngày cũng sẽ dẫn đến suy tim.

Tình trạng lạm dụng rượu bia, hóa chất hay một số loại thuốc điều trị hóa trị liệu trong điều trị ung thư cũng có thể dẫn đến suy tim.

6. Bác sĩ có thể cho biết bệnh suy tim được điều trị như thế nào không ạ?

Suy tim gây tình trạng giảm co bóp ở tim, chúng ta dùng thuốc đề tăng cường sự co bóp cơ tim. Về ứ dịch chúng ta dùng lợi tiểu để thải bớt lượng dịch ứ ra khỏi cơ thể.

Phải giảm muối trong chế độ ăn của mình, vì muối là giữ nước, trong khi cơ thể người suy tim lại đang dư nước.

Chúng ta có thể cung cấp oxy tại nhà hoặc thay đổi một số yếu tố trong cuộc sống chúng ta để cải thiện triệu chứng suy tim.

Trong một số trường hợp bắt buộc các bác sĩ phải phẫu thuật hoặc đặt các thiết bị về tim thì mới đảm bảo điều trị về suy tim.

7. Bác sĩ có lời khuyên thế nào đối với người bị suy tim trong việc điều trị và kiểm soát triệu chứng của bệnh?

Một số lời khuyên hữu ích đối với bà con trong việc điều trị và kiểm soát triệu chứng của bệnh suy tim:

Hãy làm theo lời khuyên của bác sĩ.
Giảm, bỏ thuốc lá.
Dùng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ. Đây là điều kiện rất quan trọng để điều trị suy tim của chúng ta.
Theo dõi cân nặng, hay ước lượng dịch đi ra, vào cơ thể hàng ngày cũng giúp chúng ta kiểm soát triệu chứng suy tim của mình.
Theo dõi huyết áp.
Giảm cân hoặc duy trì cân nặng theo ý kiến của bác sĩ.
Không lạm dụng rượu, thuốc lá, cà phê.
Ăn ít muối hoặc các thức ăn ít muối.
Tăng cường hoạt động thể lực nếu có thể.
Nghỉ ngơi phải đầy đủ.

Khi chúng ta thực hiện đầy đủ các biện pháp trên mà triệu chứng khó thở vẫn xuất hiện, thì điều đó đồng nghĩa với việc bạn đã mắc phải suy tim cấp. Lúc này chúng ta không chỉ đơn thuần dùng thuốc mà phải nhập viện để bác sĩ theo dõi điều trị tích cực. Khi đó chúng ta mới hi vọng điều trị và kiểm soát được triệu chứng của suy tim.