Sống khỏe cùng BVXA – Kỳ 46: Vẹo cột sống bẩm sinh ở trẻ em.

Khoa: Sống khỏe cùng BVXA
Tác giả:

Vẹo cột sống cấu trúc là dạng dị tật cột sống bẩm sinh, không thể phòng ngừa và việc điều trị cũng rất phức tạp. Việc phát hiện sớm và can thiệp điều trị dị tật này có ý nghĩa rất quan trọng giúp phục hồi cột sống

Chính vì vậy, trong chuyên mục hôm nay BS.CK.II Phan Văn Tiếp (nguyên trưởng khoa Chấn thương chỉnh hình nhi – Bệnh viện Chấn thương chỉnh hình TP.HCM) sẽ tư vấn cho chúng ta biết thêm những thông tin về nguyên nhân và cách điều trị sớm dị tật vẹo cột sống ở trẻ em.

1. Nguyên nhân và tỉ lệ:

Tỉ lệ 2 – 3% trong dân số

– 80% không có nguyên nhân nêm ta gọi là vẹo cột sống vô căn (idiopathique) thường ở trẻ lớn.

– 20% có nguyên nhân :

· Bẩm sinh: do bất thường hình thành cột sống ở tuần thứ 4 của phôi.

· Bệnh lý thần kinh cơ.

· Di truyền: u sợi thần kinh (Neurofibromatose, Von Recklinhausen)

Gọi là dị tật cột sống bẩm sinh khi sanh ra đã có. Là do những khiếm khuyết bất thường rất đa dạng trong sự hình thành cột sống .

Vẹo cột sống bẩm sinh kèm tổn thương tủy sống: 5 – 31%

Vẹo cột sống kèm theo các dị tật khác (VACTERL)

2. Vẹo cột sống bẩm sinh gồm những dị tật nào?

Trong đời sống hằng ngày có vẹo cột sống cấu trúc và vẹo cột sống tư thế

– Vẹo cột sống tư thế là vẹo cột sống không bị xoay trục

– Vẹo cột sống cấu trúc: Bẩm sinh ; bệnh lý: lao cột sống, bướu, viêm xương….

– Vẹo cột sống bẩm sinh gồm:

· Tật nửa đốt sống

· Gù cột sống do thanh bar phía trước thân sống

· Ưỡn cột sống do thanh bar ở phía sau

· Dính các xương sườn

· Tật xương bả vai lên cao( Sprengel)

3. Phát hiện và can thiệp điều trị:

– Đối với vẹo cột sống bẩm sinh trước 3 tuổi: cần tìm các dị dạng khác trong cơ thể.

– Vẹo trên 20 độ cần làm MRI tìm dị dạng trong tủy sống.

– Việc chẩn đoán tiền sanh rất quan trọng vì nó giúp cung cấp thông tin về các dự đoán của dị tật và phát triển của nó cho bác sĩ và phụ huynh.

Điều trị: tùy thuộc tuổi; loại dị tật; các dị tật khác kèm theo; có trong các hội chứng phức tạp không; sự lựa chọn của cha mẹ.

Các câu hỏi phụ huynh thường đặt ra:

– Loại dị tật của con tôi là gì?

– Hậu quả của dị tật là gì ?

– Tiên lượng, chức năng của cột sống?

– Có thể sống được cuộc sống bình thường hay không? Có di chứng thần kinh hay không?

– Các tùy chọn trong điều trị; tuổi nào điều trị được, kéo dài bao lâu, bao nhiêu cuộc phẫu thuật, tỉ lệ thành công.

4. Dị tật bẩm sinh thường gặp nhất

BIẾN DẠNG SPRENGEL

Là bệnh di truyền hiếm gặp ở bé gái

Lúc mới sanh không rõ ràng

Xương và cơ bắp kém phát triển

Có thể dính các đốt sống cổ, dính các xương sườn

Điều trị : vật lý trị liệu, phẫu thuật

HỘI CHỨNG KLIPPEL – FEIL

Được báo cáo lần đầu năm 1912 bởi Maurice Klippel và Andre Feil : gồm bộ 3 lâm sàn cổ điển chân tóc thấp, cổ ngắn, giới hạn cử động cổ, cổ bè, các cột sống dính lại với nhau

Nguyên nhân: rối loạn sự phân khúc của cột sống tuần thứ 4 của phôi

Chẩn đoán : MRI , CTSCAN

Điều trị : vật lý trị liệu, nẹp chỉnh hình, phẫu thuật.