NHỮNG ĐIỀU NGƯỜI BỆNH CẦN BIẾT VỀ XẠ TRỊ

Với sự tiến bộ của y học hiện nay, tỷ lệ người bệnh ung thư được chữa khỏi và cải thiện thời gian sống nhờ phát hiện sớm bệnh và điều trị kịp thời. Điều trị bệnh lý ung thư diễn ra từ nhiều thập niên nay với phương pháp điều trị đa mô thức (kết hợp phẫu thuật, hóa trị, xạ trị, y học hạt nhân,..), trong số đó có tới một nửa số bệnh nhân ung thư được điều trị hiệu quả bằng xạ trị.

1. Xạ trị là gì?

Xạ trị là được hiểu nôm na là điều trị bằng tia xạ. Tia xạ có thể giúp thu nhỏ, phá hủy khối u mà không làm tổn hại nhiều đến các mô bình thường.

Tùy theo loại khối u và vị trí khối u sẽ lựa chọn loại bức xạ phù hợp. Khối u đang phát triển hay một ổ tế bào bất thường sẽ nhạy cảm với tia xạ. Bởi vậy, mỗi loại khối u có đáp ứng theo các mức độ khác nhau đối với xạ trị, cũng như đối với các loại điều trị đặc hiệu khác: phẩu thuật, hoá chất, miễn dịch…

Xạ trị tác động lên cả tế bào lành và tế bào ung thư, nhưng mục đích của xạ trị nhằm tiêu diệt các tế bào ung thư mà chỉ làm tổn thương ít nhất các tế bào lành của cơ thể. Muốn vậy, thông qua việc lập kế hoạch điều trị, xạ trị tập trung tiêu diệt khối u và chỉ gây tổn thương tối thiểu cho các tổ chức lành xung quanh khối u. Chúng ta có thể điều trị khối u từ hai phía của cơ thể người bệnh hoặc từ nhiều góc chiếu khác nhau. Có thể điều trị bằng một hay nhiều loại tia, sử dụng một hay nhiều máy xạ trị, như xạ trị ngoài kết hợp xạ trị trong và/hoặc kết hợp với các phương pháp điều trị khác: hóa trị, nội tiết, điều trị đích.

2. Các bước xạ trị

Quá trình thực hiện xạ trị ung thư cho bệnh nhân thường trải qua các bước cơ bản sau:

• Thăm khám lần đầu: Ngày khám bệnh đầu tiên tại Khoa Xạ trị, người bệnh sẽ được điều dưỡng hướng dẫn, đưa các giấy hẹn, kết quả xét nghiệm,… và được bác sĩ khám bệnh và cho các chỉ định cụ thể. Bác sĩ sẽ khám lâm sàng, phân tích các kết quả xét nghiệm, X-quang, CT để chẩn đoán về diễn biến bệnh để đưa ra kế hoạch điều trị phù hợp.
• Chụp CT mô phỏng: Với mục đích để quét khu vực cần được xạ trị. Khoảng một tuần sau thăm khám, bệnh nhân có chỉ định xạ trị sẽ được mô phỏng làm kế hoạch xạ trị. Mô phỏng bao gồm: cố định bệnh nhân tại một tư thế phù hợp với từng loại bệnh, chụp phim CT-Scanner và tư thế đó sẽ duy trì suốt thời gian điều trị. Bác sĩ sẽ lập kế hoạch dựa vào hình ảnh CT-Scanner đã chụp.

Người bệnh có thể mặc quần áo thường ngày hoặc quần áo của bệnh viện, không cần tháo bỏ các đồ trang sức, đồng hồ trừ nơi đeo chúng là  vùng xạ trị.

Đồng thời, bệnh nhân sẽ được xăm các điểm trên da vào ngày làm CT mô phỏng và ngày bắt đầu điều trị để nhằm xác định vị trí khối u so với mặt da. Điểm xăm sẽ không bị trôi mờ do tắm rửa và tồn tại nhiều năm sau điều trị.

• Lên kế hoạch xạ trị: Bác sĩ sẽ lên kế hoạch chi tiết về liều lượng, phương pháp, thời gian xạ trị phù hợp cho từng bệnh nhân.

• Tiến hành xạ trị buổi đầu tiên: Thông qua việc xạ trị buổi đầu tiên, bác sĩ sẽ theo dõi sự đáp ứng cũng như phản ứng của cơ thể bệnh nhân để có sự điều chỉnh cần thiết trong lộ trình xạ trị của người bệnh.

• Xạ trị theo phác đồ: Thời gian có thể kéo dài vài tuần, trong thời gian này bác sĩ sẽ liên tục theo dõi để có thể điều chỉnh, hỗ trợ kịp thời cho bệnh nhân. Thời gian điều trị xạ trị thường kéo dài vài phút một lần, nhưng người bệnh có thể ở trong phòng máy từ 15-20 phút để đặt tư thế, chuẩn bị cho xạ trị. Nói chung, một lần chiếu xạ cũng gần giống như một lần chiếu hay chụp X-quang nên người bệnh hãy thở nhẹ nhàng, bình tĩnh, khi chiếu xạ không gây đau hoặc khó chịu.

Người bệnh hãy yên tâm chúng tôi luôn có liên lạc qua hệ thống nghe nhìn theo dõi trong thời gian điều trị, nếu có vấn đề gì xảy ra chúng tôi sẽ tắt máy ngay và giúp đỡ kịp thời, khi tắt máy việc chiếu xạ ngưng ngay lập tức.

Xạ trị được tiến hành hằng ngày, từ thứ hai đến thứ sáu, có khi cả thứ bảy và nghỉ vào ngày cuối tuần.

Kỹ thuật viên xạ trị sẽ thông báo những ngày nghỉ mà người bệnh sẽ không xạ trị. Chúng tôi cố gắng hẹn giờ thích hợp cho việc điều trị hàng ngày. Nếu cảm thấy cần thiết phải thay đổi giờ điều trị, xin hãy hỏi kỹ thuật viên. Các bác sĩ xạ trị sẽ thăm khám và đánh giá tiến triển của bệnh một lần trong một tuần hoặc nhiều hơn nếu cần thiết.

• Kiểm tra, theo dõi và chăm sóc bệnh nhân: Sau xạ trị, người bệnh sẽ được các bác sĩ theo dõi kiểm tra sức khỏe, những tác dụng phụ sau xạ trị để đưa ra lời tư vấn về chế độ sinh hoạt, chế độ dinh dưỡng hợp lý.

Bác sĩ điều trị sẽ hướng dẫn về thuốc cần thiết trong quá trình điều trị xạ và chế độ ăn uống thích hợp.

Cân nặng của người bệnh được ghi nhận hàng tuần hoặc nhiều hơn nếu cần thiết. Điều này rất quan trọng, để có chế độ ăn uống và nghỉ ngơi đúng. Các thầy thuốc sẽ đưa ra những lời khuyên cần thiết cho người bệnh.

Về việc chăm sóc vùng da sau xạ trị, vùng chiếu xạ không nên bị cọ, rửa bằng xà phòng, nước tắm, kem, phấn… trừ khi được hướng dẫn trực tiếp bởi y, bác sĩ điều tri. Người bệnh nên mặc quần áo rộng rãi, thoải mái, chất liệu mềm mại. Không nên chườm nóng, lạnh vùng chiếu xạ. Tránh bị ánh sáng mặt trời, tia cực tím chiếu trực tiếp lên vùng xạ trị. Cuối đợt điều trị, da vùng xạ có thể bị đỏ hồng, rộp, phỏng nước… nên cần tránh làm xây sát vùng da này. Các phản ứng da sẽ giảm dần sau khi kết thúc điều trị và chăm sóc da.

3. Xạ trị để làm gì?

Nhìn chung, mục đích chính của việc lựa chọn xạ trị cho bệnh nhân có thể kể đến như:

• Thu nhỏ hoặc chữa lành khối u đối với những trường hợp ở giai đoạn đầu.
• Điều trị và ngăn chặn việc ung thư tái phát.
• Cải thiện các triệu chứng do ung thư tiến triển gây ra.
• Phối hợp với liệu pháp hóa trị để tiêu diệt triệt để tế bào ung thư.

Hiện nay, xạ trị được sử dụng trong để điều trị nhiều bệnh ung thư, có thể điều trị đơn thuần hoặc hóa – xạ đồng thời, kết hợp với các phương pháp điều trị khác. Mục đích của xạ trị bao gồm cả điều trị triệt căn và điều trị giảm nhẹ triệu chứng cho ung thư giai đoạn cuối.

Với ung thư giai đoạn đầu, xạ trị có thể được chỉ định để tiêu diệt hoàn toàn khối u, thay thế cho phương pháp phẫu thuật. Xạ trị cùng với hóa trị và phẫu thuật tạo thành bộ ba điều trị đa mô thức nhằm nâng cao hiệu quả điều trị.

Điều trị dự phòng trong trường hợp ung thư di căn từ u nguyên phát sang các cơ quan khác của cơ thể cũng là vai trò quan trọng của xạ trị. Trong trường hợp này, bộ phận mà có nguy cơ di căn sẽ được điều trị tia xạ để tiêu diệt bất kỳ tế bào ung thư nào trước khi chúng phát triển thành khối u.

Ý nghĩa lớn lao nhất của xạ trị là điều trị triệu chứng, khi khối u đã phát triển quá lớn hoặc di căn quá nhiều cơ quan thì xạ trị cũng được chỉ định làm khối u nhỏ lại để bệnh nhân cảm thấy dễ chịu hơn. Ngoài ra, xạ trị còn được chỉ định điều trị khối u gây chảy máu, đau, khối u chèn ép gây khó nuốt, khó thở, khối u di căn ở não,…giúp giảm nhẹ triệu chứng, nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh.

Hiện Khoa Xạ trị và Y học hạt nhân Bệnh viện Đa khoa Xuyên Á đã làm chủ các kỹ thuật điều trị ung thư hiện đại và đa mô thức (bao gồm phẫu thuật, hóa trị, xạ trị, y học hạt nhân), tiếp nhận điều trị cho nhiều bệnh lý ung thư.

Đặc biệt, từ nay đến hết năm 2024, Khu Điều trị Ung bướu Kỹ thuật cao Xuyên Á hỗ trợ ưu đãi GIẢM 20% cho tất cả dịch vụ xạ trị, SPECT/CT, CT mô phỏng.

Xem thêm thông tin về Khu Điều trị ung bướu kỹ thuật cao Bệnh viện Xuyên Á: https://khudieutriungbuou.bvxuyena.com.vn/

Mọi thông tin về Khu Điều trị Ung bướu Kỹ thuật cao Bệnh viện Đa khoa Xuyên Á, vui lòng liên hệ:

BỆNH VIỆN ĐA KHOA XUYÊN Á

• Địa chỉ: Số 42, Quốc lộ 22, ấp Chợ, xã Tân Phú Trung, huyện Củ Chi, Tp. Hồ Chí Minh.
• Tổng đài miễn phí: 1800 9075 nhấn phím 1
• Hotline Trung Tâm Tiêm Chủng: 0865 855 115 – 0835 855 115
• Cấp cứu (028) 379 66 999 – 18009075
• Website:https://bvxuyena.com.vn/
• Youtube:http://www.youtube.com/c/BỆNHVIỆNĐAKHOAXUYÊNÁ