BVXA – TRIỂN KHAI PHẪU THUẬT BỆNH HẸP ĐỘNG MẠCH CẢNH (ĐỘNG MẠCH ĐƯA MÁU LÊN NÃO)

Khoa Phẫu thuật Tim mạch – Lồng ngực, BVXA vừa triển khai thành công kỹ thuật mổ điều trị bệnh nhân hẹp động mạch cảnh (hẹp động mạch đưa máu lên não). Đây là bệnh lý rất hay gặp ở nhóm bệnh nhân có nhiều yếu tố nguy cơ xơ vữa mạch máu (tăng huyết áp, đái tháo đường, béo phì, hút thuốc lá,…)

Bệnh nhân T.L (sinh năm 1950, ngụ tại Quận 12, TPHCM) bị hẹp động mạch cảnh 2 bên, trong đó hẹp nặng động mạch cảnh bên trái ( > 70%) và hẹp 50% động mạch cảnh trong bên phải.

Ảnh chụp cát lát vi tính (CT) động mạch cảnh.

Phẫu thuật được thực hiện với vô cảm vùng, theo dõi tưới máu não qua tri giác và vận động. Do não bệnh nhân không thích nghi với tình trạng thiếu máu khi cặp động mạch trong phẫu thuật, các phẫu thuật viên phải dùng shunt tạm (ống dẫn máu tạm thời) để tạm đưa máu lên nuôi não trong lúc phẫu thuật. Động mạch hẹp được bóc lớp xơ vữa vôi hoá nặng, làm thông lòng mạch, đóng lại bằng một miếng vá.

Động mạch cảnh trái của bệnh nhân.

Điều trị hậu phẫu thuận lợi và tiến triển tốt. Bệnh nhân không có tai biến thần kinh trong và sau phẫu thuật.

Đóng lại động mạch cảnh với miếng vá (nhằm tránh tái hẹp động mạch sau mổ).

Lớp xơ vữa vôi hoá được bóc ra.

Qua đây, các bác sĩ chuyên khoa phẫu thuật Tim mạch muốn cung cấp một số thông tin cơ bản về bệnh hẹp động mạch cảnh đến bạn đọc:

(1). Nếu hẹp động mạch cảnh mức độ nặng mà không phát hiện/ điều trị thì hậu quả sẽ gây tai biến mạch máu não (TBMMN), để lại di chứng thần kinh nặng nề và tử vong. Tại Pháp có khoảng 125.000 trường hợp bị TBMMN/năm, trong đó có khoảng 30% bệnh nhân bị hẹp động mạch cảnh trong. Tại Hoa Kỳ, hằng năm có khoảng 550.000 trường hợp bị TBMMN, trong đó có đến 60% do bị hẹp động mạch cảnh. Khi bệnh nhân có thiếu máu não thoáng qua, thì có đến 50% các trường hợp bị TBMMN hình thành trong khoảng 48h, và có đến 10% trường hợp xuất hiện TBMMN trong vòng 3 tháng.

(2). Hẹp động mạch cảnh hay gặp là thể không có triệu chứng (phát hiện nhờ sàng lọc, hoặc khi kiểm tra trước mổ các bệnh khác) – chiếm 70% các trường hợp, và thể có triệu chứng thần kinh (cơn thiếu máu não thoáng qua, TBMMN). Do đó, vẫn còn một tỷ lệ khá cao các bệnh nhân bị hẹp động mạch cảnh ở trong cộng đồng (những người có nguy cơ tim mạch cao) không được phát hiện để được tư vấn điều trị sớm trong giai đoạn không có triệu chứng.

(3). Khi có hẹp động mạch cảnh trong nặng (> /= 70%), thì phẫu thuật là có lợi và phương pháp phẫu thuật bóc nội mạc động mạch cảnh (endartériectomie ) vẫn là lựa chọn tốt nhất hiện nay so với các phương pháp khác (khi xét về các tiêu chí như tỷ lệ tái hẹp thấp, tai biến thần kinh do phẫu thuật thấp, chi phí rẻ,…).

(4). Phẫu thuật hẹp động mạch cảnh là đỉnh cao của phẫu thuật mạch máu, vì nó không chỉ đơn thuần là thao tác trên mạch máu, mà còn liên quan đến đánh giá tình trạng thích nghi của não khi thiếu máu, và các phương pháp theo dõi cũng như các biện pháp hạn chế thiếu máu não trong lúc phẫu thuật. Hiện nay, chỉ có một số trung tâm/ bệnh viện có thể thực hiện được phẫu thuật này.