BỆNH VIỆN ĐA KHOA XUYÊN Á TP.HCM: LIÊN TIẾP THÀNH CÔNG PHẪU THUẬT ĐẶT STENT GRAFT 2 CAS PHÌNH ĐỘNG MẠCH CHỦ

Phình động mạch chủ bụng có thể vỡ mạch tại vị trí phình, biến chứng này có thể gây tử vong cho bệnh nhân do tình trạng mất máu cấp. Điều trị kinh điển đối với phình động mạch chủ bụng là phẫu thuật cắt khối phình và ghép mạch máu nhân tạo qua đường mở ở bụng. Đây là phẫu thuật lớn, nhiều nguy cơ và tỷ lệ biến chứng còn cao. Nhưng hiện tại, Bệnh viện Đa Khoa Xuyên Á (BVXA) đã triển khai thành công kỹ thuật đặt ống ghép qua đường nội mạch hay còn gọi là phẫu thuật khối phình qua đường nội mạch (EVAR) hay còn gọi đặt STENT GRAFT thông qua hệ thống máy DSA. Đây là một phương pháp mới, tiên tiến, ít xâm lấn hơn để điều trị phình động mạch chủ bụng. Phương pháp này chỉ được thực hiện ở những bệnh viện lớn tại Việt Nam gần đây.

Vừa qua, mặc dù mới triển khai, nhưng Khoa Phẫu thuật Tim mạch – Lồng ngực BVXA đã thực hiện thành công đặt stent graft điều trị cho một bệnh nhân có phình động mạch chủ bụng kích thước rất lớn, đe dọa vỡ (7.5cm). Đặc biệt, khối phình này tăng kích thước rất nhanh (từ 5.8cm lên 7.5cm/14 tháng). Ngoài ra, bệnh nhân này còn bị nhiều bệnh lý nặng nề khác như bị ho ra máu lượng lớn do hang lao cũ ở phổi (mặc dù đã được làm nút tắc động mạch phế quản qua DSA tại BVXA), xuất huyết tiêu hóa dưới mới tạm ổn, bệnh lý mạch vành, suy thận mạn. Bệnh nhân này có chỉ định phẫu thuật cấp cứu, nếu không có thể đột tử bất cứ lúc nào do vỡ phình. Tuy nhiên, phẫu thuật mở kinh điển có nguy cơ phẫu thuật quá cao do bệnh lý nền quá nhiều nên bệnh nhân được tư vấn cho lựa phương pháp phẫu thuật đặt stent graft thông qua hệ thống DSA. Bệnh nhân lập tức được lên chương trình và tiến hành phẫu thuật. Sau 2 giờ bệnh nhân được đặt stent graft thành công. Sau đặt stent graft động mạch chủ bụng bệnh nhân ổn định hoàn toàn và sau 4 ngày được xuất viện.

Cũng 2 tuần trước đây, một trường hợp khác có khối phình lớn (đường kính 6.5cm) với nhiều yếu tố nguy cơ như đã đặt stents mạch vành, bệnh hô hấp mạn, hẹp động mạch cảnh trong. Đặc biệt, khối phình đã gây triệu chứng đau bụng. Bệnh nhân này cũng đã được đặt stent graft cấp cứu thành công và đã xuất viện.

Khối phình động mạch chủ bụng dưới thận kích thước lớn

Nguyên lý kỹ thuật đặt ống ghép nội mạch

Hình ảnh sau khi đặt stent graft loại bỏ khối phình động mạch chủ bụng

Ảnh hệ thống máy chụp mạch số hóa xóa nền(DSA) tại BVXA

Đây không chỉ là nỗ lực của equipe phẫu thuật tim mạch, mà còn là sự đầu tư đúng hướng phát triển chuyên khoa sâu với chất lượng cao của BVXA. Và thêm nữa là sự tin tưởng tuyệt đối của người bệnh dành cho đội ngũ thầy thuốc Việt Nam trước những kỹ thuật can thiệp tim mạch hiện đại trên thế giới được áp dụng cho họ ngay tại địa phương. Trước đây, bệnh nhân cần đến một số bệnh viện lớn ở trung tâm hoặc đi ra nước ngoài để được điều trị kỹ thuật này, nhưng từ đây, các bệnh nhân bị phình động mạch chủ (bụng, ngực) đã có một địa chỉ tin cậy, gần gũi để chọn lựa, và điều này cũng góp phần làm giảm chi phí điều trị cho người bệnh.

—————
Phình động mạch chủ bụng ngày càng được phát hiện nhiều hơn nhờ các kỹ thuật hình ảnh hiện đại. Đối với các khối phình lớn (đường kính > 5cm), có đường kính tăng nhanh (trên 5mm/năm), hoặc khi phình có dạng hình túi thì nguy cơ vỡ khối phình rất cao, và bệnh nhân sẽ nhanh chóng tử vong do chảy máu trong ồ ạt. Điều trị kinh điển đối với phình động mạch chủ bụng là phẫu thuật cắt khối phình và ghép mạch máu nhân tạo qua đường mở ở bụng. Đây là phẫu thuật lớn, nhiều nguy cơ và tỷ lệ biến chứng còn cao. Bệnh nhân phục hồi sau phẫu thuật còn nặng nề. Tuy nhiên, cùng với tiến bộ của y học, kỹ thuật đặt ống ghép qua đường nội mạch (endovascular stent grafting) hay còn gọi là phẫu thuật khối phình qua đường nội mạch (endovascular aneurysm repair, gọi tắt là EVAR) là một phương pháp mới ít xâm lấn hơn để điều trị phình động mạch chủ bụng. Nguyên tắc của kỹ thuật là dùng một mạch máu nhân tạo (stent graft) đặt vào bên trong lòng khối phình qua các hệ thống thả dài đi từ động mạch vùng bẹn lên, làm loại bỏ khối phình khỏi dòng máu.

Hai phương pháp mổ mở kinh điển và đặt ống ghép qua đường nội mạch đều nhằm loại bỏ khối phình, tránh biến chứng vỡ. Tuy nhiên, kỹ thuật đặt ống ghép qua đường nội mạch ít xâm lấn hơn, áp dụng được cho những bệnh nhân có nguy cơ cao với phẫu thuật mở, bệnh nhân hồi phục nhanh sau phẫu thuật và mở ra một kỷ nguyên mới cho phẫu thuật ít xâm lấn. Tỷ lệ biến chứng và tử vong của kỹ thuật mới này giảm hơn 6 – 8 lần so với phẫu thuật mở thông thường. Để thực hiện được kỹ thuật này, cần có equipe phẫu thuật mạch máu chuyên khoa sâu, cần có trang thiết bị hiện đại và đầy đủ (hệ thống DSA), do đó hiện nay kỹ thuật này chỉ được thực hiện ở một số ít trung tâm tim mạch lớn tại Việt Nam.